Συμπτωματολογία Το γλαύκωμα είναι μια ύπουλη ασθένεια, γιατί δεν έχει συμπτώματα (με εξαίρεση κάποιους τύπους γλαυκώματος όπως το οξύ γλαύκωμα) και όταν εμφανίζονται τα πρώτα συμπτώματα (απώλεια όρασης), οι βλάβες είναι προχωρημένες και δυστυχώς μη αναστρέψιμες. Στην περίπτωση του γλαυκώματος ανοικτής γωνίας, την πιο κοινή μορφή γλαυκώματος, συνήθως δεν υπάρχει πόνος που να συνοδεύει την αύξηση της ενδοφθάλμιας πίεσης. Η απώλεια της όρασης ξεκινά με την περιφερική ή πλευρική όραση.

Η αιτιολογία του γλαυκώματος είναι άγνωστη αλλά εμφανίζεται συχνότερα σε κάποιες κατηγορίες ανθρώπων. Το γλαύκωμα συνήθως εμφανίζεται μετά τα 40. Πιο συχνά παρουσιάζεται σε άτομα με ιστορικό γλαυκώματος στην οικογένεια. Είναι μια κληρονομική νόσος κατά μεγάλο ποσοστό. Εμφανίζεται επίσης συχνότερα σε μύωπες, διαβητικούς και χρήστες κορτιζόνης για μεγάλο χρονικό διάστημα. Παλαιότερα υπήρχε η πεποίθηση ότι η υψηλή πίεση στο μάτι, γνωστή και ως ενδοφθάλμια πίεση (ΕΟΠ), είναι η κύρια αιτία για την βλάβη του οπτικού νεύρου. Παρόλο που η ΕΟΠ είναι ξεκάθαρα ένας παράγοντας κινδύνου, πλέον γνωρίζουμε ότι πρέπει να υπεισέρχονται και άλλοι παράγοντες όπως η αιματική οφθαλμική ροή, το πάχος και η υστέρηση του κερατοειδή.

Όπως και στα υπόλοιπα όργανα, έτσι και στα μάτια ο διαβήτης προκαλεί διαταραχές του μεταβολισμού τν κυττάρων και επομένως και των αγγείων. Προκύπτουν, έτσι, ανευρύσματα, αιμορραγίες και εξιδρώματα απο διαρροή των αγγείων, με αποτέλεσμα οίδημα στην ωχρά κηλίδα. Ακόμη, μπορεί να προκύψουν παθολογικά αγγεία, στην παραγωγική μορφή, που μπορούν εύκολα να προκαλέσουν αιμορραγία και αποκόλληση του αμφιβληστροειδούς χιτώνα.

Δυστυχώς οι αλλαγές που οφείλονται στον διαβήτη μπορεί να οδηγήσουν σε μεγάλες βλάβες χωρίς να επηρεάσουν αρχικά την όραση και έτσι δεν θα καταλάβετε οτι υπάρχει κάποιο πρόβλημα. Αν τα αγγεία αιμορραγήσουν μπορεί να αντιληφθείτε ‘συννεφάκια’ η σχήματα σαν ‘ιστό αράχνης’. Αν οι βλάβες είναι μεγαλύτερες μπορεί να μειωθεί η οπτική οξύτητα. Το διαβητικό οίδημα της ωχρας προκαλεί θόλωση της όρασης .Τα παραπάνω συμπτώματα δεν συνοδεύονται από πόνο.

Με την πάροδο της ηλικίας ή σπανιότερα εξαιτίας άλλων λόγων ο φυσιολογικός φακός του οφθαλμού θολώνει. Ο σκοπός της εγχείρησης καταρράκτη είναι να αντικατασταθεί ο θολωμένος φακός -ο καταρράκτης – με έναν τεχνητό διαυγή φακό μέσα στο μάτι.

Από όλες τις παθήσεις των ματιών, το κόκκινο μάτι έχει τη μεγαλύτερη λίστα πιθανών αιτίων, άλλα εκ των οποίων είναι αθώα και άλλα επικίνδυνα. Παρακάτω παραθέτω ενδεικτικά ορισμένες αιτίες:

-Υπόσφαγμα: Είναι αιμορραγία των επιφανειακών αγγείων του ματιού, μπορεί να συμβεί μετά από τραυματισμό/έντονο τρίψιμο των ματιών ή και αυτόματα (συνήθως σε άτομα με υψηλή αρτηριακή πίεση). Εφόσον δεν σχετίζεται με τραύμα, είναι αθώα, δεν χρειάζεται φαρμακευτική αγωγή και απορροφάται από μόνη της μετά από μερικές μέρες.

-Επιπεφυκίτιδα: Είναι φλεγμονώδης αντίδραση του επιπεφυκότα (της διαφανούς μεμβράνης που καλύπτει το μάτι) και μπορεί να είναι αλλεργικής, ιογενούς ή μικροβιακής αιτιολογίας. Εφόσον πρόκειται για λοίμωξη, είναι πολύ πιθανό να είναι μεταδοτική και κατά κανόνα απαιτείται αγωγή με αντιβιοτικές σταγόνες.

-Κερατίτιδα: Είναι φλεγμονή του κερατοειδούς, μπορεί να προκύψει σε έντονη ξηροφθαλμία, παρατεταμένη χρήση φακών επαφής ή μόλυνση (που μπορεί να είναι αρκετά σοβαρή και απαιτεί εντατική θεραπευτική αγωγή).

-Ραγοειδίτιδα: Είναι φλεγμονή του εσωτερικού χιτώνα του ματιού, συνήθως συνοδεύεται από δυσανεξία στο φως, πόνο και διαταραχές όρασης. Είναι δυνητικώς επικίνδυνη κατάσταση και απαιτεί θεραπεια με σταγόνες που περιέχουν κορτιζόνη.

-Επισκληρίτιδα/Σκληρίτιδα: Είναι φλεγμονή του λευκού τοιχώματος του ματιού, μπορεί να είναι είναι αθώα, αλλά μερικές φορές συμβαίνει σε έδαφος συστηματικής νόσου (πχ. ρευματικά νοσήματα). Συνήθως απαιτεί θεραπεία με αντιφλεγμονώδεις σταγόνες ή χάπια.

-Οξύ γλαύκωμα: Σχετίζεται με απότομη αύξηση της πίεσης του ματιού και συνήθως συνοδέυεται από πόνο γύρω από τα μάτια, διαταραχές όρασης και την εμφάνιση χρωματιστών κύκλων γύρω από τα φωτα. Είναι ιδιαίτερα επικίνδυνη κατάσταση και χρήζει άμεσης αντιμετώπισης με φαρμακευτική αγωγή και πιθανώς laser.

-Ξένο σώμα: Από τις συνηθέστερες αιτίες για κόκκινο μάτι, συνήθως συνοδεύεται από έντονη ενόχληση/πόνο. Απαιτεί αφαίρεση του ξένου σώματος από τον οφθαλμίατρο.

-Παθήσεις βλεφάρων (κριθαράκι/χαλάζιο, δακρυοκυστίτιδα): Είναι φλεγμονώδεις και συχνά μολυσματικές παθήσεις των βλεφάρων και της δακρυϊκής συσκευής και απαιτούν θεραπευτική αγωγή με σταγόνες, αλοιφές ή σε ορισμένες περιπτώσεις χάπια.

Είναι σημαντικό να διευκρινίσουμε ότι κόκκινο μάτι ΔΕΝ παρατηρείται σε καταρράκτη ή αποκόλληση του αμφιβληστροειδούς.

Το κόκκινο μάτι θα πρέπει να θεωρείται επικίνδυνο (μέχρι αποδείξεως του εναντίου) και φυσικά να αναζητείται η γνώμη οφθαλμιάτρου, αν συνοδεύεται από ένα ή περισσότερα από τα παρακάτω συμπτώματα: πόνο, πτώση όρασης, πρήξιμο των βλεφάρων, έντονες εκκρίσεις (κυρίως πυκνόρρευστες), δυσανεξία στο φως και φυσικά σε τραυματισμό ή είσοδο χημικών ουσιών στο μάτι.